تلسکوپ فضایی هابل پایکوبی دو کهکشان دوردست را رصد کرد - وبلاگ نازنین

به گزارش وبلاگ نازنین، تصویر جدیدی که تلسکوپ فضایی هابل از پایکوبی تماشایی دو کهکشان دوردست ثبت نموده است، مفهوم فاصله فضایی را در فکر بیننده به چالش می کشد.

در جایی بیش از 1 میلیارد سال نوری از ما، دو کهکشان در تاریکی فضا شناورند و این طور به نظر می رسد که در حال برخورد با یکدیگرند. اما این ماریپیچ های طلایی که SDSS J115331 و LEDA 2073461 نام دارند، بر خلاف نمایی که دیده می گردد، با یکدیگر برهم کنشی ندارند و همراهی آن ها تنها به علت قرارگیری هر دو در یک خط دید تلسکوپ هابل است.

برخورد کهکشان ها امری رایج در فضا محسوب می گردد. این ساختارهای غول پیکر در امتداد بزرگراه های ماده تاریک، به سمت گره های خوشه کهکشانی کشیده می شوند و جریان یافتن آن ها باعث شکل گیری یک مرکز کهکشانی مشترک می گردد.

تصور می گردد که این فرآیند یکی از راه های رشد سیاهچاله های کلان جرم مرکز کهکشان ها تا میلیاردها برابر جرم خورشید باشد. زیرا وقتی کهکشان ها با هم ادغام می شوند، سیاهچاله های مرکزی آن ها نیز به هم می پیوندند.

اما کیهان بسیار بزرگ است و پدیده های زیادی در آن وجود دارد، بنابراین دانشمندان باید در تفسیر دو جسم که ظاهرا در یک مکان هستند، دقت داشته باشند و آنالیز نمایند که آیا واقعا با هم تعاملی دارند یا در فاصله زیادی از هم قرار گرفته اند.

فاصله یکی از مهم ترین ابزارهای موجود برای تفسیر کیهان است و حتی مقدار، جرم و روشنایی بسیاری از اجرام را نمی توان بدون مقدار گیری دقیق فاصله، محاسبه کرد. اما در فضا معین فاصله ها هم به نوبه خود می تواند سخت باشد زیرا فقط با نگاه کردن به یک جرم ممکن نیست و باید از اندازه نور ساطع شده به وسیله آن هم آگاهی داشت.

در این زمینه بعضی پدیده ها مانند ابرنواخترهای نوع Ia که روشنایی ذاتی آن ها شناخته شده است، ابزار مفیدی برای مقدار گیری هستند. برای اجرام نسبتا نزدیک هم، می توان از روش اختلاف منظر استفاده کرد اما فراتر از یک فاصله معین، معین فاصله اجرام منفرد سخت تر می شوند و دانشمندان ناگزیرند به ابزارهای دیگری مانند کشیده شدن نور بر اثر انبساط کیهان تکیه نمایند.

با استفاده از چنین روشی و به لطف هابل است که اکنون می دانیم دو کهکشان دوردست SDSS J115331 و LEDA 2073461 در یک رویداد بزرگ برخوردی قرار ندارند. اگرچه سرنخ های دیگری هم در همین رابطه وجود دارد. برای مثال این دو کهکشان ساختار بسیار منظمی دارند و اگر در یک رویداد برخوردی قرار داشتند، شکل آن ها دستخوش تغییر بسیاری می شد.

حتی در مجاورت کهکشان راه شیری هم مقدار گیری مسافت ها سخت است. به تازگی دانشمندان دریافته اند که یک منبع پرتو گاما، دورتر از چیزی است که پیش از این تصور می کردند. در این مورد، شکل مشترک و هم ترازی تابش و منبع آن، یاری کرد تا دانشمندان فاصله را بهتر تخمین بزنند.

اگرچه هم پوشانی کهکشان ها همواره برای درک بهتر برخوردها و ادغام های کهکشانی یاری نمی کند، اما می توان از آن ها برای درک بهتر کهکشان های مارپیچی استفاده کرد. یک کهکشان دورتر با نور پس زمینه، باعث می گردد تا غبار میان ستاره ای کهکشان جلوتر بهتر دیده گردد. موضوعی که دانشمندان از آن برای نقشه برداری توزیع غبار میان ستاره ای در کهکشان های متعدد استفاده نموده اند.

حالا معین نیست که آیا تصویر هابل از SDSS J115331 و LEDA 2073461 هم برای این منظور استفاده خواهد شد یا خیر. اما نگاه کردن به آن بسیار چشم نواز است.

عکس: نگاه هابل به کهکشان های SDSS J115331 و LEDA 2073461

Credit: ESA/Hubble & NASA, W. Keel

منبع: Science Alert