آب سرد، سرنخ درمان آلزایمر است؟! - وبلاگ نازنین

به گزارش وبلاگ نازنین، پزشکان دهه هاست می دانند سرد نگه داشتن بدن در شرایط خاص می تواند از مغز محافظت کند؛ مثلا در حین عمل قلب یا جراحی نوزادان یا جراحی کسانی که سرشان آسیب دیده، بیمار خنک نگه داشته می گردد. علت این اثر محافظتی سرما بدرستی روشن نیست.

محققان دانشگاه کمبریج دریافته اند که شنا در آب سرد ممکن است مغز را از بیماری های مخرب (دژنراتیو) سلول های عصبی مانند دمانس (بیماری های زوال شناخت مثل آلزایمر) محافظت کند.

برای اولین بار در خون کسانی که زمستان ها مرتب در استخر عمومی روباز مجلس هیل در لندن شنا می نمایند، یک پروتئین شوک سرمایی شناسایی شده است. نشان داده شده است که این پروتئین در موش می تواند آغاز دمانس را کُند و حتی بعضی از آسیب های آن را ترمیم کند.

پرفسور جووانا مالوچی مدیر مرکز تحقیقات دمانس بریتانیا در دانشگاه کمبریج می گوید این یافته می تواند محققان را به درمان های جدیدی راهنمایی کند که از پیشرفت دمانس جلوگیری نمایند.

این تحقیق امیدوارنماینده که هنوز در مراحل ابتدایی است، بر اساس توان تمام پستانداران برای خواب زمستانی در زمان قرار دریافت در معرض سرماست.

پروفسور جووانا مالوچی

در حال حاضر در بریتانیا بیش از یک میلیون نفر مبتلا به دمانس هستند و تخمین زده می گردد تا سال 2050 دو برابر شوند. درمان های فعلی تاثیر کمی دارند و به همین دلیل محققان در حال آنالیز روش های جدید درمان هستند.

پزشکان دهه هاست می دانند سرد نگه داشتن بدن در شرایط خاص می تواند از مغز محافظت کند؛ مثلا در حین عمل قلب یا جراحی نوزادان یا جراحی کسانی که سرشان آسیب دیده، بیمار خنک نگه داشته می گردد. علت این اثر محافظتی سرما بدرستی روشن نیست.

سیناپس محل ارتباط و اتصال سلول های عصبی است

سیناپس محل ارتباط و اتصال سلول های مغز است و در دمانس، تناسب تشکیل و تخریب این سیناپس ها به هم می خورد. در آلزایمر و سایر بیماری های مخرب سلول های عصبی این ارتباطات از بین می فرایند و باعث بروز علائم می شوند؛ از دست رفتن حافظه، گیجی، تغییر خلق و مرگ کامل سلول های مغز به مرور زمان.

آنچه که نظر پروفسور مالوچی را جلب کرد این بود که در حیواناتی که به خواب زمستانی می فرایند مانند خرس و جوجه تیغی و خفاش، برای صرفه جویی در انرژی در زمستان، حدود 20 تا 30 درصد سیناپس ها از بین می فرایند. وقتی که این حیوانات در بهار از خواب بیدار می شوند به طرز معجزه آسایی این اتصالات بازسازی می شوند.

چرا سرما می تواند خطرناک باشد؟

سرما تاثیر زیادی بر بدن انسان دارد. شوک غوطه خوردن در آب سرد باعث افزایش شدید ضربان قلب و فشار خون می گردد و در افرادی که بیمار ی های زمینه ای دارند می تواند به سکته قلبی و مغزی منجر گردد. علاوه بر این، شنا در آب سرد می تواند باعث واکنشی غیرارادی گردد به نام رفلکس عطش هوا (gasp reflex)، یعنی با ورود به آب خیلی سرد، بدن غیرارادی سعی در رساندن هوا از راه دهان می نماید و اگر سر زیر آب باشد بجای هوا آب وارد ریه ها می گردد و ممکن است باعث خفگی گردد.

هرچه فرد بیشتر در آب سرد بماند، عکس العمل هایش هم کندتر می شوند، ممکن است گیج و دست وپاچلفتی گردد و بیرون آمدن از آب برایش سخت باشد. دکتر هِتِر مَسی پژوهشگر آزمایشگاه شرایط محیطی سخت در دانشگاه پورتموث می گوید برای شنا در آب سرد نکات مهمی را باید به خاطر داشته باشیم:

قبل از شنا در آب سرد، مطمئن شوید که تندرست و سالم هستید. اگر شک دارید با پزشک خود مشورت کنید

با افرادی شنا کنید که به آب سرد عادت دارند و خطرات محلی را می شناسند

اگر احساس سرما کردید از آب خارج شوید

به سرپناهی رفته و لباس های خیس را در بیاورید و چند لایه لباس گرم و خشک از جمله کلاه پشمی و دستکش بپوشید

دائما در حرکت باشید و اگر می توانید ورزش سبک انجام دهید و نگران لرز نباشید، لرز یاری می نماید گرم شوید

دکتر مَسی می گوید حمام یا دوش آب گرم نگیرید؛ تغییر فشار خون در حین گرم شدن می تواند باعث از حال رفتن و و افتادن و آسیب گردد.

جاستین رولت در حال شنا در آب سرد

پروتئین های شوک سرمایی

در سال 2015 گروه پژوهش دمانس در دانشگاه کمبریج پروتئین هایی را کشف کردند که باعث فرآیند شوک سرمایی می شوند. آن ها بدن موش های معمولی و موش های مبتلا به آلزایمر و بیماری پریون را سرد کردند تا جایی که دچار سرمازدگی (یا هایپوترمی، افت دمای بدن به زیر 35 درجه سانتیگراد) شوند.

پریون پروتئینی است که ساختارش معیوب و کارکردش مختل شده است. این پروتئین معیوب در بیماری های مخرب بافت عصبی از جمله آلزایمر دیده می گردد.

پژوهشگران وقتی بدن موش ها را دوباره گرم کردند دیدند سیناپس ها فقط در موش های معمولی بازسازی شدند، اما در موش های مبتلا به آلزایمر و پریون نه.

همچنین متوجه شدند که میزان یکی از پروتئین های شوک سرما به نام RBM 3 در موش های عادی افزایش زیادی پیدا کرد، اما نه در موش های مبتلا. پس این موضوع مطرح شد که شاید RBM 3 کلید شکل گیری اتصالات جدید سلول های عصبی باشد.

پژوهشگران با یک آزمایش دیگر این را ثابت کردند که با افزایش مصنوعی میزان RBM 3 در موش ها، می توان از مرگ سلول های مغزی در آلزایمر و پریون جلوگیری کرد. نتایج این موفقیت عظیم در تحقیقات دمانس، در نشریه نیچر منتشر شد.

شناگران زمستانی

دکتر مالوچی عقیده دارد دارویی که باعث فراوری RBM 3 گردد، ممکن است فرایند بیماری های مخرب بافت عصبی را کُند یا حتی معکوس کند.

چون RBM 3 هنوز در خون انسان شناسایی نشده بود، قدم بعدی این بود که آیا این پروتئین در انسان هم وجود دارد یا خیر. پروفسور مالوچی در برنامه ای در رادیوی چهار بی بی سی گفت مایل است اثر RBM 3 را در انسان آزمایش کند، ولی دستورالعمل های اخلاق پزشکی، دریافت مجوز برای ایجاد هایپوترمی در افراد را سخت نموده است.

این شد که مارتین پیت پا پیش گذاشت. او یکی از اعضای گروه کوچکی که زمستان ها در استخر عمومی روباز محله همپستد هیث لندن شنا می نمایند. او به پرفسور مالوچی ایمیل زد که او و شناگران دیگر مرتب داوطلبانه خودشان را دچار هیپوترمی می نمایند و به همین دلیل برای تحقیق او ایده آل هستند.

پروفسور مالوچی موافقت کرد و زمستان سال های 2016، 2017 و 2018 مشغول آنالیز وجود این پروتئین در شناگران زمستانی شد. محققان برای مقایسه، اعضای یک گروه تای چی را هم بکار دریافتد که هیچوقت در استخر شنا نمی نمایند، ولی در کنار آن تمرین می نمایند.

پژوهشگران متوجه شدند در خون تعداد قابل توجهی از این شناگران، میزان RBM 3 بسیار بالاست؛ همه آن ها دچار سرمازدگی شده بودند و دمای بدنشان تا 34 درجه سانتیگراد پایین آمده بود. اما میزان RBM 3 در خون هیچ یک از اعضای گروه تای چی که بدنشان اینقدر سرد نشده بود بالا نرفته بود.

آیا سرما می تواند باعث کُند شدن دمانس گردد؟

این تحقیق در سخنرانی های آنلاین هم رسان شده، ولی هنوز در نشریه های علمی منتشر نشده است.

پژوهشگران دیگر هم در نوزادان و بیماران قلبی و سکته مغزی که دچار هایپوترمی شده بودند، همین مقدار زیاد RBM 3 را مشاده کردند. پروفسور مالوچی می گوید این یافته ها نشان می دهند در انسان هم مانند پستاندارانی که به خواب زمستانی می فرایند، پروتئین شوک سرما فراوری می گردد.

باید در نظر داشت که خطر سرد شدن بدن بیشتر از فواید احتمالی آن است. پروفسور مالوچی می گوید به همین دلیل شنا در آب سرد قطعا درمان دمانس نیست و چالش فعلی پیدا کردن دارویی است که محرک فراوری این پروتئین در انسان گردد و از همه مهمتر ثابت گردد که این پروتئین واقعا فرایند دمانس را کُند می نماید.

دمانس بیشتر بیماری سالمندی است و به همین دلیل حتی تاخیری نسبتا کوتاه در آغاز بیماری هم می تواند مزایای زیادی داشته باشد. پرفسور مالوچی می گوید: اگر در کل جمعیت سرعت پیشرفت دمانس حتی یکی دو سال کندتر گردد، از نظر سلامت و از نظر مالی تاثیر عظیمی خواهد داشت.