راز پدیده دژاوو یا آشنا پنداری ، در یک قدمی آشکار شدن است - وبلاگ نازنین

به گزارش وبلاگ نازنین، گجت نیوز نوشت: حتما برای شما هم پیش آمده که فکر کنید موقعیتی را قبلا زندگی نموده اید. حتی اگر غیر ممکن باشد. این پدیده آشنا پنداری یا دژاوو نام دارد و دانشمندان در یک قدمی کشف راز آن هستند.

گاهی اوقات ناگهان فکر می کنید که قبلا موقعیتی را در خواب دیده اید یا اینکه آن را حتی تجربه نموده اید. این پدیده راز آلود دژاوو نام دارد و برای بیشتر انسان ها اتفاق می افتد. دژاوو مدت زیادی است که بسیاری از فلاسفه، عصب شناسان و نویسندگان را درگیر خود نموده است. از اواخر دهه 1800 میلادی فرضیه های زیادی در شرح این پدیده ارائه شدند.

جهت رسیدن به راز پدیده دژاوو

بعضی گمان می کردند که دژاوو به نوعی اشکال در مغز یا اختلال فکری برمی شود. بعضی دیگر آن را وقفه ای در عملکرد بخش حافظه انسان می دانستند و حتی عده ای نیز از آن به عنوان اثبات وجود دنیا های موازی استفاده کردند. با همه اینها، پدیده دژاوو زمان زیادی نیست که زیر ذره بین دانشمندان قرار گرفته است.

در اوایل قرن جاری دانشمندی به نام Alan Brown تصمیم گرفت تمامی پژوهش های اجرا شده در رابطه با دژاوو را مورد آنالیز قرار دهد. بیشتر پژوهش های پیشین به جنبه ماورایی این پدیده اشاره داشتند و آن را به مواردی همانند به زندگی های گذشته فرد یا توانایی تماشا آینده مربوط می دانشتند. هرچند که او به تحقیق هایی نیز برخورد که تجربه دژاوو در افراد عادی را مورد آنالیز قرار داده بودند.

در نتیجه مطالعه آنها براون توانست قدم های اولیه را برای پرده برداری از راز پدیده دژاوو بردارد. به عنوان مثال او متوجه شد که تقریبا دو سوم افراد در طول زندگی خود پدیده دژاوو را تجربه می نمایند. وی بعلاوه متوجه شد که رایج ترین عامل دژاوو یک صحنه یا مکان آشنا است و پس از آن نیز مکالمه ای با فردی دیگر در جایگاه دوم واقع شده است.

علاوه بر اینها، او دریافت که در مطالعات پزشکی 1.5 قرن گذشته از بعضی فعالیت ها در مغز انسان به عنوان راز پدیده دژاوو نام برده اند. کارهای براون باعث شد که موضوع دژاوو به مجامع علمی راه پیدا کند.

آنالیز دژاوو در آزمایشگاه های روان شناسی

Anne Cleary، استاد روان شناسی شناختی دانشگا کلرادو تصمیم گرفت با تیمی به آنالیز راز پدیده دژاوو بپردازد. آنها ابتدا به آنالیز نظریه آشنایی گشتالت که به تقریبا صد سال پیش تعلق داشت، پرداختند. در آن نظریه علت رخ دادن دژاوو شباهت فضایی بین محیط کنونی و محیطی در حافظه که فرد به خاطر نمی آورد، عنوان شده بود.

به عنوان مثال تصور کنید وقتی که می خواهید از دوست بیمارتان عیادت کنید، از بخش پرستاری یک بیمارستان می گذرید. اگرچه شما قبلا هرگز به این بیمارستان نیامده اید، اما فکر می کنید که صحنه برایتان آشنا است. بر اساس نظریه گشتالت راز پنهان این پدیده دژاوو می تواند به طرح کلی آن بخش برشود.

در واقع نحوه چینش مبلمان و دیگر وسایل به یک صحنه متفاوت که در گذشته تجربه نموده اید، شباهت دارد. مثلا شاید چیزی شبیه به آن را پیشتر در بخش ورودی یک مراسم دانشجویی دیده باشید. بر اساس نظریه آشنایی گشتالت، اگر فکر انسان نتواند خاطره مربوطه را به یاد بیاورد، فرد به شدت حس می نماید که قبلا در آن مکان بوده است.

برای آزمایش کردن این نظریه در آزمایشگاه، تیم دکتر Cleary تصمیم گرفتند از واقعیت مجازی برای قرار دادن افراد در صحنه های مختلف استفاده نمایند. بعضی از صحنه ها طرح کلی آشنایی داشتند؛ اما بعضی دیگر کاملا منحصر به فرد بودند. همانطور که پیش بینی می شد، پدیده دژاوو در مکان هایی که به یکی از خاطرات گذشته فرد شباهت داشتند، بیشتر رخ می داد.

این پژوهش نشان داد که یکی از عوامل تاثیرگذار در شکل گیری déjà vu شباهت صحنه تازه به خاطره ای است که شما نمی توانید به صورت خودآگاه به خاطر آورید. البته نمی توان گفت که راز پدیده دژاوو کشف شده است؛ زیرا احتمالا عوامل زیاد دیگری نیز در این زمینه تاثیرگذار هستند. خبر خوب اینکه قرار است پژوهش های بیشتری در این زمینه انجام شوند تا جنبه های مختلف این پدیده اسرار آمیز آشکار شود.

227227