علت درد فک چیست؟
به گزارش وبلاگ نازنین، مفصل فک (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه است که دقیقاً جلوی گوش در هر سمت سر شما قرار گرفته است. این مفصل انعطاف پذیر است و این امکان را فراهم می کند که فک به آرامی به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر حرکت کند.به این ترتیب امکان صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ایجاد می شود. عضلات متصل و اطراف مفصل فک موقعیت و حرکت های فک را کنترل می کنند. درد فک در نتیجه مسائل مربوط به فک، مفصل فک و عضلات صورت و اطرف آن که کنترل جویدن و حرکت فک را در اختیار دارند، اتفاق می افتد. به این مسائل در اصطلاح سندروم TMJ، عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مسائل آرواره (TMD) نیز گفته می شود.
وبلاگ نازنین | مسئله درد صورت و فک یک مساله رایج است که بر میلیون ها نفر در سراسر جهان تاثیر می گذارد این امر باعث می شود که بسکمک از چالش های درمانی در جامعه مراقبت های بهداشتی در هنگام تشخیص و درمان پیش بیاید، چون دلایل بالقوه زیادی برای درد فک وجود دارد، تشخیص صحیح اش حیاتی است.
مفصل فک (TMJ) محل اتصال فک پایین (آرواره) به استخوان گیجگاهی جمجمه است که دقیقاً جلوی گوش در هر سمت سر شما قرار گرفته است. این مفصل انعطاف پذیر است و این امکان را فراهم می کند که فک به آرامی به سمت بالا و پایین و از سمتی به سمت دیگر حرکت کند.
به این ترتیب امکان صحبت کردن، جویدن غذا و خمیازه کشیدن برای شما ایجاد می شود. عضلات متصل و اطراف مفصل فک موقعیت و حرکت های فک را کنترل می کنند. درد فک در نتیجه مسائل مربوط به فک، مفصل فک و عضلات صورت و اطرف آن که کنترل جویدن و حرکت فک را در اختیار دارند، اتفاق می افتد. به این مسائل در اصطلاح سندروم TMJ، عملکرد نامناسب فک بالا و پایین یا مسائل آرواره (TMD) نیز گفته می شود.
دلایل درد فک
عوامل مختلفی می توانند در این مشکل نقش داشته باشند. به طور کلی جراحات فیزیکی، مسائل دستگاه عصبی و مشکل در رگ های خونی می توانند موجب درد فک شوند.
شایع ترین علت این درد، اختلال مفصل فک گیج گاهی (TMJ) است. 12 درصد از افراد این مشکل را دارند و 5 درصد افراد به علت شدت درد به پزشک مراجعه می کنند. زنان در سنین باروری بیشترین مبتلایان به TMJ را تشکیل می دهند.
به اختلال در مفصل ناحیه گیجگاهی و ماهیچه های مسئول حرکات فک، در حالت کلی TMJ گفته می شود. در اصطلاح پزشکی، این ماهیچه ها، عضلات جونده نام دارند.
از دیگر علت های شناخته شده درد در ناحیه فک و صورت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دندان قروچه و بازکردن بیش از حد دهان
دندان قروچه معمولا در زمان خواب اتفاق می افتد و ممکن است منجر به درد فک و یا آسیب به دندان ها شود. برخی افراد به هنگام استرس شدید، دندان قروچه می گیرند.
التهاب موضعی استخوان
این مشکل زمانی به وجود می آید که عفونت در بخشی از بدن به استخوان و بافت های اطراف آن ها سرایت می کند.
آرتریت یا التهاب مفاصل
آرتروز عفونی یا غیرعفونی در این دسته قرار دارند و موجب خوردگی لایه سطحی استخوان ها می گردند.
شانه یخ زده
در این بیماری غشا و یا ربات مفصلی دچار عفونت می شود.
مسائل دهان و دندان
بیماری های لثه، پوسیدگی دندان، حفره های دندانی، دندان شکسته یا افتاده، جزو مسائل دهان و دندان هستند که می توانند موجب درد در ناحیه صورت و فک شوند.
مسائل سینوسی
مسائل سینویسی ممکن است با تأثیر بر حفره بینی و انحراف آن موجب درد فک شوند.
سردردهای فشاری
این سردردها که بیشتر در هنگام استرس شدید بروز می کنند ممکن است باعث ایجاد درد فک و صورت شوند.
درد نوروپاتی
همان طور که پیش تر اشاره شد، مسائل دستگاه عصبی هم ممکن است موجب درد فک شوند. درد نوروپاتی که یک درد مزمن است، زمانی به وجود می آید که اعصاب صدمه ببینند و به اشتباه پیام درد را به مغز ارسال کنند. این دردها ممکن است مداوم یا گاه به گاه باشند.
دردهای عروقی
هنگامی که خون رسانی به یک قسمت از بدن دچار مشکل شود، دردهای عروقی بروز می کنند. آرتریت گیجگاهی (نوعی نادر از التهاب رگ یا واسکولیت) یا مشکل در سرخرگ کاروتید (از مهم ترین سرخرگ های سر و گردن) ممکن است موجب دردهای عروقی شوند.
دردهای عصبی-عروقی
آسیب همزمان به دستگاه عصبی و عروق موجب بروز این درد ها می شود. میگرن و سردرد های خوشه ای از جمله مواردی هستند که هم عروق و هم اعصاب را تحت تأثیر قرار می دهند.
مواردی از قبیل: استرس، اختلال خواب، کمبود مواد معدنی در بدن یا خستگی هم ممکن است به درد در ناحیه صورت منجر شوند.
سایر مواردی که موجب درد فک و درد در ناحیه صورت می شوند، عبارت اند از:
- رماتیسم؛
- کم کاری تیروئید؛
- بیماری لایم (نوعی عفونت)؛
- ام اس؛
- لوپوس؛
- فیبرومیالژی (سندرم درد اسکلتی-عضلانی)؛
- و برخی از بیماری ها روانی.
علائم درد فک
برخی از نشانه های درد فک در ادامه معرفی می شوند اما این نشانه ها بسته به علت و ریشه درد متفاوت هستند.
- درد در ناحیه صورت که هنگام جویدن و صحبت کردن تشدید می شود؛
- حساس شدن ماهیچه ها و مفاصل؛
- مشکل در ظاهر فک؛
- ایجاد صدا هنگام باز و بسته شدن دهان؛
- احساس صدای زنگ در گوش؛
- گوش درد؛
- سردرد با/بدون درد گوش و احساس فشار در پشت چشم ها؛
- احساس خستگی و کسالت؛
- قفل شدن فک؛
- دردهای خفیف تا شدید؛
- حساس شدن به درد؛
- سرگیجه؛
- دندان درد؛
- سردردهای فشاری؛
- سردرد عصبی با احساس سوزش در سر؛
- تب؛
- ورم صورت.
علائم دیگری هم، بسته به علت درد، ممکن است مشاهده شوند. بهتر است برای پیشگیری از بروز مسائل حاد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا بعد از تشخیص علت اصلی درد، بهترین درمان برای شما در نظر گرفته شود. دندان پزشکان، جراحان دهان و دندان می توانند در این مورد به شما کمک کنند.
عوارض درد فک
عوارض ناشی از این مشکل به علت درد و حتی داروها و درمان هایی که برای حل مشکل استفاده کرده اید، بستگی دارند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مسائل دندان؛
- عفونت؛
- درد مزمن؛
- تشویش روانی؛
- تغییر در عادات غذایی.
تشخیص درد فک
پزشکان برای تشخیص علت و درمان درد فک آزمایش هایی را انجام می دهند. برخی از آزمایش هایی که به تشخیص علت درد کمک می کنند، عبارت اند از:
- معاینه فیزیکی شامل معاینه استخوان گردن، اعصاب، فک، دهان و ماهیچه ها؛
- مطالعه کامل پرونده پزشکی و بررسی سابقه درد؛
- تست های آزمایشگاهی، شامل آزمایش خون؛
- رادیولوژوی و MRI؛
- بررسی سلامت روانی و معاینات روان پزشکی.
گاهی برای بررسی دقیق تر علت ممکن است آزمایش های مکمل نیز به صلاح دید پزشک انجام شود.
درمان درد فک
درمان درد فک به علت بروز این مشکل بستگی دارد. درمان های متفاوتی برای درد فک وجود دارند که برخی عبارت اند از:
- استفاده از آنتی بیوتیک ها در مواردی که درد فک ناشی از عفونت باشد؛
- جراحی برای اصلاح استخوان یا عصب آسیب دیده یا تشخیص مشکل؛
- استفاده از محافظ دهان؛
- فیزیوتراپی؛
- بی حسی و یا تسکین ماهیچه های مسئول درد؛
- داروهای ضدافسردگی برای تسکین درد؛
- کپسایسین موضعی برای درمان دردهایی که منشأ عصبی دارند؛
- تزریق استروئید برای کاهش التهاب و ورم؛
- استفاده از برخی درمان های ضدویروسی برای عفونت های ویروسی از قبیل تبخال؛
- داروهای مسکن؛
- اکسیژن تراپی به منظور درمان سردردهای خوشه ای؛
- داروهای تنظیم فشارخون در مواردی که مشکل از میگرن ناشی می شود؛
- درمان ریشه برای برطرف کردن عفونت های دندانی؛
- کشیدن دندان درصورتی که دندان آسیب دیده موجب بروز درد فک شود؛
- اسپری بی حسی برای تسکین درد در ماهیچه ها؛
- بی حسی موضعی از طریق تزریق؛
- حرکات کششی در ماهیچه های درگیر درد؛
- ریلکسیشن تراپی؛
- رژیم غذایی حاوی مایعات و غذاهای نرم؛
- حرارت یا سرمادرمانی؛
- طب سوزنی و ماساژ؛
- اصلاح شرایط نشستن و ایستادن به منظور کاهش فشار بر گردن و پشت بالاتنه.
درمان های دیگری هم برای درد فک وجود دارد که با توجه به علت درد، ممکن است از طریق پزشک معالج برای شما تجویز شوند. در نهایت پزشک با توجه به شرایط و شرایط خاص بیمار، تصمیم می گیرد که از کدام روش درمانی استفاده کند.
پیشگیری از درد فک
آگاهی از علت درد فک در پیشگیری از بروز مجدد این مشکل مؤثر است. برخی از اقدامات پیشگیرانه ساده عبارت اند از:
- پرهیز از جویدن آدامس، خوراکی های ترد یا هر ماده ای که موجب فشار بر فک می شود؛
- مصرف مواد غذایی نرم و مایعات مثل سوپ یا پاستا؛
- صرف لقمه های کوچک؛
- پرهیز از مصرف کافئین.
- ماساژ و برخی تمرینات سبک ایروبیک.
- مصرف مکمل های کلسیم و منیزیم در صورت نیاز؛
- پرهیز از خمیازه یا باز کردن بیش از حد دهان؛
- خوابیدن به پشت و یا پهلو و پرهیز از خوابیدن روی صورت؛
- پرهیز از به هم ساییدن دندان ها؛
- پرهیز از حمل کیف های سنگین روی یک شانه و تعویض کیف از شانه به شانه دیگر؛
- توجه به نحوه صحیح ایستادن و نشستن؛
- مراجعه به دندان پزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان؛
البته در مورد هر یک از موارد بالا مشورت با پزشک و سنجیدن شرایط مختص به هر شخص ضروری است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
درصورتی که نشانه های زیر را دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- درمان های ساده و خانگی تأثیری ندارد؛
- دردهایی که شدید هستند و مانع کارهای روزانه شما می شوند؛
- حرکت های غیرعادی فک؛
- ایجاد صدا هنگام حرکت مفصل فک؛
- درد گردن و بالاتنه؛
- درد چشم؛
- سردرد؛
- احساس صدای زنگ در گوش؛
- مسائل دهان و دندان مثل دندان شکسته یا پوسیده.
برای تشخیص علت درد فک و درمان، به دندان پزشک یا پزشک متخصص مراجعه کنید.
منبع: فرادید